İnsanoğlunun doğasında bulunan benzersiz bir yeri olan merak, tarih sahnesi içerisinde pek çok farklı alanda birçok ürünü icat etmesine doğrudan katkı sağlamıştır. İnsanın herhangi bir aracı icat etmesine iten en önemli faktör şüphesiz meraktır ve merak dürtüsünü de ihtiyaçlar desteklemektedir.

Dolayısıyla günümüzden bakıldığından tarihsel süreç içerisinde kim icat etti diye sorulan soruların dönüp dolaşıp geldiği en temel dayanak noktası insanoğlunun dönemsel olarak neye ihtiyaç duyduğudur.

Bu kapsamda en temel ihtiyaçlardan olan tuvaletlerin nasıl ve hangi şartlar altında icat edildiği ve günümüzde teknolojik gelişmelerin etkisiyle son derece komplike yapıya sahip olan tuvaletlerin nasıl, hangi şartlar altında, neden ve kim tarafından icat edildiği oldukça merak edilmektedir.

Sifonu Kim İcat Etti?

Alaturka tuvaleti kim icat etti? gibi soruların yanı sıra taharet musluğunu kim icat etti? gibi insanın merak dürtüsüne yönelik cevap verilmesi gereken soruların temel mahiyeti de anlaşılacağı üzere sahip olunan kültür ile doğrudan ilintilidir.

Müslümanlığın hakim olduğu İslam coğrafyalarında taharet musluğu ve alaturka tuvalet kullanımlarının yoğun olması, yerel olarak bu tarz soruların sorulmasının en temel sebebidir ve global ölçekte düşünmek gerekirse sifon ilk ne zaman icat edildi? Sorusu insanlık tarihinin kritik bir dönüm noktasının anlaşılabilmesi adına önemli bir soru olarak görülebilir.

Modern Sifonlu Tuvaletlerin İnşa Edilme Süreci

Günümüzde modernliğin hakim olduğu ve teknoloji etkisi ile gelişen ve bu gelişimini her geçen gün sürdüren modern tuvaletlerin kadim geçmişe ve antik kültürlere dayandığı belirtilmelidir.

Modern tuvaletlerin kökenleri her ne kadar M.Ö. 3 binli yıllara kadar dayanıyor olsa da günümüzde kullanılan tuvaletlerin, tuvalette kullanılan parçaların ve ekipmanların tarihsel süreç içerisindeki yolculuğu o kadar da köklü bir geçmişe dayanmamaktadır.

Sifonun icadı konusunda pek çok spekülasyon var gibi görünüyor olsa da günümüz tuvaletleri açısından vazgeçilmez bir mahiyete sahip olan bu tuvalette atıkları kanalizasyona gönderme aracının ilk olarak 1596 yılında Sör John Harington tarafından tasarlandığı düşünülmektedir. Harington’un bu tasarımı yapmasının en temel sebebi yine başta belirtilmiş olduğu gibi tamamen ihtiyaçlara yöneliktir.

I.Elizabeth Etkisi

Harington, Birleşik Krallığın önemli üyelerinden biri olma özelliğine sahiptir. I Elizabeth’in vaftiz oğlu olan Harington, aynı zamanda kraliyet sarayının çeşitli işlerinden sorumlu bir görevlidir. Harington tarafından prototipi üretilen ilk sifon, yaklaşık olarak 60 cm derinliğine sahip olan ve reçine ile mum gibi yapışkan maddeler ile suyun depolanmasını sağlamaya yönelik bir mekanizması bulunan oldukça ilkel tuvalettir.

Bu sistemin üst bölümünde yer alan 28 litre hacmine sahip olan su deposu aracılığıyla su muhafaza edilmektedir ve ihtiyaç duyulması halinde suyun kullanılması mümkün olmaktadır. Harington’u ilk sifonu icat etmeye iten en temel durum ise kendisi ve Birleşik Krallık için en önemli insan olan Kraliçenin konforudur.

Dolayısıyla belirtilmiş olduğu gibi insanlık tarihinin önemli dönemeçlerden biri olan bu icadın da temel dayanağı tamamen ihtiyaçların karşılanmasına yönelik konforun sağlanmasıdır.

İlk sifonun icat edilmesi konusunda Harington’un önemli bir konumu bulunduğunu söylemek yanlış olmayacaktır fakat günümüz anlamıyla modern tuvaletlerin inşa edilebilmesi ve bu tuvaletlerin güncel çalışma prensiplerine yakın bile olsa benzerlik taşıyan sifonların icat edilmesi için ise insanoğlunun birkaç yüzyıl daha beklemesi gerekecektir.

Bu noktada günümüzde kullanılan pek çok farklı aracın da icat edilmesi konusunda kritik bir tarihsel dönemeç olan Endüstri Devrimi önemli bir rol oynamaktadır. Endüstri Devrimi etkisi ile 1775 yılında bir İngiliz mucit ilk sifonlu tuvalet patentini almayı başarmıştır. Harington ile başlayan serüvenin gelmiş olduğu nokta patent ile sonuçlanmıştır ve söz konusu İngiliz mucit Alexander Cumming isminde bir bilim insanıdır.

İlk sifonun icat edilmesi serüveni bu şekilde tamamlanmış olmakla birlikte modern dünyanın kullandığı çalışma prensibine sahip sifonlu tuvaletlerin icat edilmesi için ise insanoğlunun birkaç yüzyıl olmasa bile bir yüzyıl kadar beklemesi gerekecektir. Modern sifonlu tuvaletlerin icat edilmesine geçemeden öncelikli olarak modern sifonlu tuvaletlerin çalışma prensiplerine ve daha önemlisi parçalarına bakılması gerekmektedir.

Sifonlu Tuvaletin Parçaları

Sifonlu tuvalet parçaları temel olarak üç bileşenden oluşur. Bu tarz tuvaletler mekanizmanın başlangıç noktasına sifon bulunmaktadır. Sifon anlaşılacağı üzere suyun akışını ve depolanma alanından tuvaletin iç mekanizmasına akması işlevine sahip olan tuvaletin en kritik bileşenidir. Sifonlu tuvaletlerin sahip olduğu mekanizma kapsamında en önemli ikinci uğrak noktası da şüphesiz tuvalet ile kanalizasyonun bağlantısının oluşmasını sağlayan borulardır.

Bu borular ilk sifon icat edilme sürecinde Cumming’in gösterdiği başarının anahtarı konumundadır. Cumming dizayn ettiği üç başlıklı boru ile mekanizmanın en sağlıklı şekilde çalışabilmesini sağlamıştır ve modern tuvaletlerin ilk adımını atmıştır.

Sifonlu Tuvaletin Çalışma Prensibi

Sifonlu tuvaletlerin sahip olduğu parçalara dönülecek olursa, bu tarz tuvaletler için en vazgeçilmez işleve sahip olan şamandıra, sifonlu tuvaletlerin üçüncü parçası konumundadır. Şamandıra sifonlu tuvaletlerin merkez ekseriyetinde bulunmaktadır ve sahip olduğu işlev ile modern tuvaletlerin icat edilmesi sürecinde en kritik parça olma özelliği göstermektedir.

Bu kapsamda sifonu ilk kez kim icat etti? sorusuna geri dönerek modern dünyanın sifonlu tuvaletlerine yönelik yapılan soruşturmaya kaldığı yerden devam etmek gerekirse; sifonlu tuvaletlerin gerçek anlamıyla ilk kez şamandıra sisteminin bu tuvalet mekanizması içerisinde kullanılmasıyla gerçekleştiğini belirtilmek yanlış olmayacaktır.

Thomas Craper ile Şamandıranın İlk Kez İcat Edilmesi

Thomas Craper isminde bir Londralı tarafından geliştirilen şamandıradan oluşan mekanizmaya sahip olan sifonlu tuvalet günümüz tuvaletlerinin zeminini oluşturmuş Craper ayrıca şamandıra mekanizması ile çalışma prensibine sahip olan tuvaletlerden seri üretim haklarını alarak tüm dünyaya bu tuvaletleri pazarlayan ve seri üretime geçen ilk kişi olmuştur.

Craper’in seri üretime geçirdiği yeni nesil sifonlu tuvaletler tarihte günümüze çalışma prensibi bakımından en çok benzeyen ve günümüz tuvaletlerinin zeminini oluşturan ilk sifonlu tuvalet olarak dikkat çekmiştir. Craper tarafından yapılan ilk sifonlu tuvalet sahip olduğu şamandıra kullanımına dayalı özel çalışma prensibi ve nitelikleri ile dikkat çekiyor olsa da söz konusu mucidin bu tarz tuvaletlere kendi ismini verememiş olması dramatize başka bir durumun ortaya çıkmasına sebep olmuştur.

Sifonlu Tuvalet Ne Zaman İcat Edildi?

Son kertede sifonu kim icat etti? Sorusuna verilebilecek kesin bir cevap bulunmadığı belirtilmelidir. Anlaşılacağı üzere tarihsel süreç içerisinde bilim ve insanoğlunu bu dünyada değerli kılan en önemli özelliği olan merak duygusu sifonunun icat edilmesi adına sahip olunan rollerin paylaşılmasını sağlamıştır.

Bu roller her bir tarihsel süreç içerisinde ve her bir dönüm noktasında ihtiyaçlar, merak duygusu, kıvrak zeka, bilimin imkanları, araç-gereç kullanımı gibi oldukça kritik işleve sahip olan faktörler ile doğrudan desteklenmiştir. Sifonun icadı hikayesi her ne kadar sonlanmış gibi düşünülüyor olsa da günümüzde var olan ihtiyaçların her geçen dönem revize ediliyor olması ortaya farklı sonuçların çıkmasına sebep olmuştur. Dolayısıyla her dönem için insanın farklı ihtiyaçları olduğu ve bu ihtiyaçları gidermek amacıyla yenilikçi çözüm önerilerine başvurmasının hayati bir öneme sahip olduğu belirtilmelidir.